Eens iets anders: hoogbegaafdenonderwijs
‘Ik zou graag eens iets anders willen.’ In het bedrijfsleven zijn daar vaak legio kansen voor, maar hoe zit dat in het onderwijs? Nou, ook daarin kun je alle kanten op. Voor Jan Jaap Padmos was de overstap van regulier basisonderwijs naar hoogbegaafdenonderwijs de manier om weer uitdaging in zijn werk te krijgen.
Volgend jaar zit Jan Jaap 25 jaar in het vak en na ongeveer tien jaar als leerkracht in het reguliere basisonderwijs begon het te kriebelen. “Ik werkte op een kleine dorpsschool met slechts drie collega’s. Ik wilde graag werken in een groter team en was toe aan een nieuwe uitdaging. Toen ik op een dag hoorde dat er een extra groep zou starten op de Leonardoschool, wat nu Vitruvio heet, solliciteerde ik meteen.”
“Ik wist op dat moment niet zoveel van hoogbegaafdheid, maar een paar weken later stond ik al uitleg te geven op een informatieavond voor ouders.”
Vitruvio
Vitruvio is een basisschool voor hoogbegaafde kinderen. “Ik wist op dat moment niet zoveel van hoogbegaafdheid, maar een paar weken later stond ik al uitleg te geven op een informatieavond voor ouders. Een behoorlijke sprong in het diepe dus. Best spannend. Het eerste jaar kreeg ik natuurlijk wel bijscholing en nog steeds volg ik regelmatig cursussen. Verder is het vooral gaandeweg leren.”
“Ze lopen vaak vast in het regulier onderwijs”
Lastig te herkennen
Leren is ook wat hoogbegaafde kinderen heel graag willen. “Ze lopen vaak vast op het regulier onderwijs omdat ze niet begrepen worden of dingen moeten doen die ze al kunnen. Voor leerkrachten die nog 29 andere kinderen aandacht moeten geven, is het soms lastig te zien dat een kind hiermee worstelt. Dat komt deels doordat hoogbegaafde kinderen zich soms ook aanpassen om niet op te vallen. Of omdat ze vragen verkeerd beantwoorden doordat ze te ver doordenken over het antwoord.”
Top down and specials
Op het hoogbegaafdenonderwijs worden ze op een andere manier uitgedaagd. “We geven reguliere vakken zoals taal en rekenen en hanteren daarbij de top down methode. We bouwen de lesstof niet in stapjes op als een puzzel, maar laten ze de hele puzzel zien. Zo kunnen ze elk stukje informatie toevoegen aan wat ze al weten over het eindresultaat en begrijpen ze ook beter waarom ze iets moeten leren. Het is voor deze kinderen namelijk belangrijk om het doel te kennen van wat ze leren. Daarnaast bieden we ook verdieping met specials als Spaans, Lego Mindstorms en schaken. En we werken projectmatig over thema’s zoals sterren & planeten, duurzaamheid & milieu en bouwen & wonen.”
Hoe slim moet je zelf zijn?
Moet je hier als leerkracht in het hoogbegaafdenonderwijs dan alles over weten? “Nee. De kinderen krijgen veel ruimte om ook aan zelfgekozen onderzoeksvragen te werken en hierover te presenteren. En bij projecten proberen we ook altijd wel een excursie te plannen. We schakelen bovendien experts in. Voor schaken komt bijvoorbeeld een schaakdocent en regelmatig nodigen we iemand uit in de klas om iets over een onderwerp te vertellen. Verder moet je vooral begrijpen hoe hoogbegaafdheid werkt én ertegen kunnen dat kinderen soms meer van een onderwerp weten dan jij. Zo versloeg een leerling een keer de schaakdocent. Schaakmat, autsj.”
Meestal naar havo/vwo
Hoe hoog hun IQ ook is, leerlingen van het basisonderwijs gaan heus niet allemaal direct door naar de universiteit. “Het gaat namelijk niet alleen om hun IQ”, legt Jan Jaap uit. “Vooral ook competenties spelen een grote rol. Om het hoogbegaafden basisonderwijs succesvol te kunnen volgen, zijn ook creativiteit, samenwerken en doorzettingsvermogen belangrijk. Richting de puberleeftijd wil die laatste nog wel eens een uitdaging vormen. De meesten gaan naar havo/vwo en zitten daar prima op hun plek.”
"Als ouders aangeven dat ze hun kinderen zien opbloeien... dat is het mooiste compliment dat je kan krijgen"
Plezier is het belangrijkste
Het belangrijkste vindt Jan Jaap niet hoe hoog ze eindigen. “Het belangrijkste is dat kinderen, na vaak een lastige tijd in het regulier onderwijs, weer met plezier naar school gaan en het leuk vinden om dingen te leren. Als ouders aangeven dat ze hun kinderen zien opbloeien... dat is het mooiste compliment dat je kan krijgen. Hoewel het natuurlijk ook leuk is om later te horen dat het kind aan de universiteit studeert of een mooie baan heeft.”
Leuke momenten
Voor Jan Jaap geeft het hoogbegaafdenonderwijs na vijftien jaar nog steeds veel voldoening. “Het is boeiend, interessant en je wordt nog eens verrast. Laatst nog koos een meisje voor haar presentatie het onderwerp kickboksen en ze ging ‘wel even’ een interview met Rico Verhoeven doen. Ik dacht bij mezelf ‘nou meisje, dat wordt lastig’. Wat denk je? Ze start tijdens haar presentatie een filmpje op: zij in gesprek met Rico Verhoeven. En gisteren kreeg ik een mailtje van de organisatie van een wiskundewedstrijd waar we aan meededen. De leerling had een perfecte score, of hij niet had vals gespeeld... Echt fantastisch!”
